مترجمان، هزار سال همواره در ترجمهی قرآن کریم به ساختار آیه دقت نکردهاند و تنها به کار برابریابی پرداختهاند و مترجمان امروز نیز چنان در چنگال نحو عربی گرفتار هستند که نمیتوانند بهخوبی از عهدهی ترجمه بربیابند.
دکتر «آذرتاش آذرنوش» مترجم ادبیات عرب روز گذشته در همایش «ترجمه گذار میان فرهنگها» در کتابخانهی ملی ایران ضمن بیان این مطلب گفت: ترجمهی قرآن به زبان فارسی تاریخ پرفراز و نشیبی دارد. در قرنهای اولیهی ورود اسلام به ایران، کسی جرأت ترجمهی قرآن به زبان فارسی را به خود نمیداد؛ تا جاییکه ایرانیان نزدیک به 350 سال قرآن را بهطور رسمی به زبان فارسی ترجمه نکردند.
وی با توجه به تاریخ ترجمهی قرآن در کشور افزود: اگر بخواهیم در میان مترجمان، نخستین مترجم را نام ببریم باید به سلمان فارسی اشاره کنیم که سورهی فاتحه را برای فهم ایرانیان از قرآن به فارسی ترجمه کرد؛ البته ترجمهی قرآن بهصورت شفاهی بود و دلیل نبود توجه رسمی قرآن به زبان فارسی، مخالفت اشعریها بود و این کار را حرام میدانستند.
آذرنوش در پایان با اشاره به ترجمههای امروز از قرآن گفت: امروز مترجمان قرآن کریم در ترجمهی قرآن، یک نگرانی جدی دارند و با ارایهی ترجمهای از یک آیهی قرآن، این ظن را در ذهن مخاطب ایجاد میکنند که منتسب به فلان مذهب است؛ به عبارتی ترجمه از هر آیهی قرآن این نگرانی را بهوجود میآورد، که مترجم را اشعری، اخباری یا معتزله بنامند.
در این مراسم همچنین «ناصر فکوهی» استاد جامعهشناسی دربارهی «مسألهی واژگان جدید و دشوار علمی در علوم اجتماعی ایران»، با بررسی پدیدهی زبان از منظری جامعهشناختی اظهار کرد: زبان، هم در سطح بینالمللی و هم در داخل یک جامعه عامل قدرت است و در حوزهی داخلی سلسله مراتب اجتماعی را بازتولید میکند و در سطح بینالمللی با نگاهی به نقشهی زبان جهان، میبینیم دقیقاً منطبق با ساختار قدرت در طول صد سال گذشته است.
وی در ادامه به تبیین ویژگیهای جامعهی ایرانی و زمینههای زبانی ملت ایران پرداخت و گفت: قرآن، حافظ و مولوی، مثلث مقدسی در فرهنگ ایرانی هستند و میبینیم یکی از روشهای ترجمهی قرآن به زبان فارسی، از طریق سرودن شعر بوده است.
فکوهی با اشاره به وقوع انقلاب اسلامی در ایران اظهار کرد: ایران از انقلابی عبور کرده است که این رویداد همه چیز از جمله کلمات را بههم میریزد و این موقعیتی است که زبان در علوم اجتماعی دارد.
وی در پایان تأکید کرد: آنچه ما امروز در کتابهای علوم اجتماعی و علوم انسانی میبینیم، وضعیتی نامطلوب است و بهواقع ما نویسندگان و پژوهشگران را با ترجمهی نامطلوب از آثارشان میکشیم.
دومین روز همایش ترجمه گذار میان فرهنگها با حضور مترجمان فرانسوی و فارسی امروز در کتابخانهی ملی برگزار میشود.
منبع: خبرگزاری قرآنی ایران