روش تفسیری ملاصدرا به لحاظ روشی٬ جامع است و دارای مطالب نقلی و روایی فراوان که از روش‌های تفسیری قرآن به قرآن٬ فلسفی و عرفانی نیز بهره می‌برد.
«فلاح‌پور»، عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین درباره «روش تفسیری ملاصدرا» گفت: «تفاسیر ملاصدرا در واقع تداوم حکمت و فلسفه ملاصدراست و از آنجا که فلسفه او در جهان اسلام از‌ دیدگاه کلامی، فلسفی و عرفانی از بهترین‌ها بوده است، تفسیر ملاصدرا نیز از بهترین تفاسیر در میان تفاسیر عرفانی، فلسفی٬ کلامی و نقلی است. تفسیر ملاصدرا به لحاظ روشی جامع است زیرا هم مطالب نقلی و روایی در آن فراوان است و هم از روش‌های تفسیری قرآن به قرآن، فلسفی، عرفانی استفاده می‌کند.»
«فلاح‌پور» که پایانامه‌ی دانشگاهی‌‌اش را نیز پیش از این با موضوع «مبانی اصول و روش تفسیری ملاصدرا» گذرانده است، در بیان جایگاه و تعریف عرفان در نزد صدرا افزود: «عرفان مورد توجه ملاصدرا٬ اعم از عرفان نظری و عملی است و در متن تفسیری ملاصدرا الفاظ و عناوین عرفانی؛ مانند اشراق، مطلع و مکاشفه و امثال این تعابیر فراوان است و این حاکی از این است که ملاصدرا مطالب تفسیری را نوعی اشراق تلقی می‌کرده است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین افزود: «اشراق‌های عرفانی براساس احادیث و آیات قرآن به وجود آمده و در واقع تفسیر ملاصدرا تفسیر جامعی است که از یک سو توجه به مطالب کلامی، فلسفی، نقلی اعم از روایات و آیات داشته و از سوی دیگر به تفاسیر عرفانی توجه داشته است، البته جنبه فلسفی و عرفانی تفسیر ملاصدرا قوی‌تر از سایر جنبه‌ها است.... در جهان اسلام تفسیر فلسفی در حد تفسیر ملاصدرا که بر اساس عرفان نظری و همراه با استدلال و برهان نوشته نشده است.»
مولف پایان‌نامه «مبانی اصول و روش تفسیری ملاصدرا» افزود: «ملاصدرا در تفسیر نیز همانند فلسفه از روش‌های مختلف فکری بهره برده است. در حکمت متعالیه از روش حکمت مشا٬ اشراق٬ روش عرفانی و هم از آیات و احادیث استفاده شده است و در تفسیرهایش نیز روش‌های فکری مختلف جهان اسلام را گرد آورده است تا آنجا که تفسیر ملاصدرا تداوم حکمت و فلسفه ملاصدرا و فلسفه‌ ملاصدرا را نیز تداوم تفاسیرش است. ملاصدرا به دلیل احاطه علمی و ذهن نقادش توانسته محاسن روش‌های مشا و اشراق را اخذ و اشکال‌هایشان را رفع کند؛ مثلا روش استدلال عقلی را از فلسفه مشا که یک فلسفه خشک است به‌کار می‌گیرد.»
وی افزود: «ملاصدرا در مراتب عالی معرفت به معرفت اشراقی یا عرفانی توجه داشته و با توجه به ویژگی‌های شخصی خود؛ مانند٬ سیر و سلوک‌های نفسانی و معنوی٬ ریاضت داشتن٬ عبادت و زهدش از تمتعات دنیایی بی‌بهره بود که این روش او موجب شد تا در دورانی که در کهک قم ساکن بود با سیر و سلوک معنوی به مقامات بسیار عالی دست یابد که نتیجه اش بسیاری از معارف عالی است که در کتاب شهیر «الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه» ملقب به کتاب اسفار می‌درخشد.»
استاد دانشگاه امام حسین روش صدرا را فلسفه تطبیقی دانست که با توجه به تمام روش‌های فلسفی و فکری درجهان اسلام است و روش‌های کلامی و هم فلسفه مشایی و هم فلسفه اشراقی و هم روش عرفانی را در کنار روش نقلی و قرآن و سنت به کار می‌گیرد.»
وی افزود: «در تفسیر بعضی از سوره‌ها در اواسط عمرش حدود سال 1025 تا 1030 به شدت روش عرفانی و فلسفی دارد؛ اما در اواخر عمر دوره ای که از کهک قم به شیراز می‌رود و تدریس می‌کند و تصمیم به نوشتن یک دوره تفسیر قرآن به روش قبل می‌گیرد. تفسیری که امروزه موجود است در 7 جلد و توسط انتشارات دیدار شهر قم به چاپ رسانده است و شامل یک جز و نیم قرآن است و هر جلد آن حدود 400 ـ 500 صفحه‌ است. حجم تفسیر سوره فاتحه او حدود 108 صفحه و یا آیه الکرسی حدود 340 صفحه است.»
«فلاح‌پور» در ادامه سخنان خود گفت: «ملاصدرا در اواخر عمرش تصمیم به نوشتن یک دوره کامل تفسیری قرآن می‌گیرد و به تفسیر سوره فاتحه و سوره بقره آیات 65و 66 می‌پردازد که عمرش به پایان ‌می‌رسد. وی در تفسیر سوره بقره خیلی متخصرتر به تفسیر آیات می‌پردازد ضمن این‌که به روش مرسوم تفسیرنگاری بیشتر نزدیک می‌شود و سعی می‌کند از تفاسیری مثل مجمع البیان٬ کشاف و فخررازی استفاده ‌کند و مباحث فلسفی و عرفانی‌اش را محدود سازد. اگرملاصدرا تفسیر کامل خود را از قرآن می‌نوشت، امروزه تفسیر وی مهم ترین تفسیر فلسفی جهان اسلام بود. ملاصدرا از تفسیرش به عنوان تفیسر عظیم یا کبیر یاد کرده است که اگر با آن گستردگی که ملاصدرا در نظر داشت ادامه می‌یافت، این تفسیر یک تفسیر بسیار گسترده و جامع می‌شد و مجموعه‌ای از معارف فلسفی، عرفانی، ‌کلامی، نقلی و حتی مباحث قرآنی و در واقع مجموعه‌ای از مباحث عمیق می‌گشت.»
وی همین تفاسیر موجود صدرا را دریای عظیمی از معارف اسلامی، شیعی و عرفانی و فلسفی دانست که می‌تواند منشأ استفاده بسیاری از مفسران متأخر و دیگرانی که بتوانند این تفسیر را کامل کنند باشد؛ مثل آیت‌الله شهید سیدمصطفی خمینی، که تفسیری که از وی باقی مانده با وجود اینکه نتوانسته به پایان برسد، تفسیر خوبی است. این علامه شهید هم قصد داشته تفسیر جامعی را بنویسد.»
«فلاح‌پور» در ادامه سخنانش گفت: «تفسیر ملاصدرا دارای گرایش عرفانی و فلسفی است و کامل‌ترین و گسترده‌ترین تفسیر فلسفی جهان اسلام٬ تفسیر ملاصدرا است ولی به هر حال عرفان در تفسیر ملاصدرا بارز و برجسته است.»

منبع: ایکنا